تغییر نگاه به مدرسه؛ از مجری دستورات تا نهادی مستقل و سیاست گذار

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی گفت: هم در فرمایشات رهبر معظم انقلاب و هم در متن سند تحول به مدرسه به عنوان نهادی مستقل نگاه شده که این امر هنوز محقق نشده است.

مدرسه مهم‌ترین رکن در ارکان تعلیم و تربیت است و نهادی مستقل و تأثیر گذار در نظام آموزشی محسوب می‌شود.

این توجه به مدرسه پیش از این سابقه نداشته است. مدارس در سال‌های قبل عمدتاً محلی برای آموزش علوم نظری برای دانش آموزان و اجراکننده سیاست‌های ابلاغی ادارات کل آموزش و پرورش بود.

در سال‌های قبل، مدارس همواره تحت تأثیر یک سیاست از بالا به پایین قرار داشتند. از میزان دریافت شهریه تا تعیین مناطق برای ثبت نام دانش آموزان، بودجه بندی کتاب، تاریخ امتحانات و حتی نوع پوشش دانش آموزان از طریق سیاست‌های ابلاغی از سوی وزارت آموزش و پرورش؛ که معلمان و مدیر هر مدرسه نقشی در این سیاست‌گذاری‌ها نداشتند.

با این وجود در مدارس غیردولتی وضع کمی بهتر بود. مدارس غیردولتی علی‌رغم اینکه بخشی از بدنه نظام آموزشی بودند؛ با این حال تا حدودی استقلال خود را در برنامه ریزی درسی و تعیین محیط‌های یادگیری حفظ کردند. این مدارس به لحاظ بودجه و مسائل مالی هم مانند مدارس دولتی نیازمند حمایت ادارات آموزش و پرورش مناطق نبوده و مستقل از آنان به اعمال سیاست‌های تربیتی خود پرداختند.

این روزها بحث تقویت مدارس دولتی در میان است و رهبر انقلاب هم در دیدار روز سه شنبه ۱۲ اردیبهشت با فرهنگیان بر این مساله تاکید کردند.

ایشان با انتقاد از وضعیت مدارس دولتی فرمودند: تقویت مدارس دولتی مهم است. نباید در کشور به صورتی باشد که وقتی گفته می‌شود «مدرسه دولتی»، اوّلین چیزی که در مقابل انسان نقش می‌بندد ضعف مدرسه باشد.

‌پس از آن بود که در میان کارشناسان مباحث متعددی در خصوص لزوم تقویت مدارس دولتی مطرح شد. عمده مدارس کشور دولتی هستند و در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز بر تقویت مدرسه تاکید شده است. به همین لحاظ می‌توان مدارس غیر دولتی را که تا حدی به صورت مستقل عمل کرده‌اند را راهنما و معین مدارس دولتی دانست.

احمد محمودزاده، معاون وزیر و رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی وزارت آموزش گفت: ما هنوز مدارس در تراز انقلاب اسلامی را تعریف نکرده‌ایم.

وی ادامه داد: هم در فرمایشات رهبر معظم انقلاب و هم در متن سند تحول به مدرسه به عنوان نهادی مستقل تأکید شده است که این امر هنوز محقق نشده است. اما خوشبختانه مدارس غیر دولتی با برنامه ریزی‌ها یی که دارند بیشتر توانستند اسناد سند تحول را اجرایی کنند و بیشتر تلاش کردند مدرسه به عنوان رکن اصلی تعلیم و تربیت سهم خود را ایفا کند.

رئیس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی افزود: آثار نتایج و محصولاتی که از بسیاری از مدارس غیر دولتی می‌بینیم متناسب با سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است که با بررسی‌های علمی اعتقادی و اخلاقی به دست آمده است. ما به دنبال این هستیم که این رویکرد را نه تنها در مدارس غیر دولتی که در مدارس دولتی هم شاهد باشیم.

وی با اشاره به رویداد «الف تا» که محلی برای به اشتراک گذاشتن طرح‌های آموزشی مدارس سراسر کشور است؛ گفت: استفاده از تجربیات دیگر مدارس را در قالب جشنواره‌های مختلف خواهیم داشت که یکی از این جشنواره‌ها جشنواره الف تاست.

به گفته این مقام مسئول قرارگاه اجرایی سازی سند تحول بنیادین جشنواره را به صورت مشترک بین مدارس دولتی و غیردولتی راه اندازی کرده است تا طرح‌های برتر در اجرایی سازی سند تحول برای همه مدارس به اشتراک گذاشته شود تا همه مدارس بتوانند این طرح‌ها را اجرایی کنند.

مدارس غیر دولتی در جهت ارائه شیوه‌های برنامه ریزی و تولید محتوا و توانمندسازی نیروی انسانی و معلمان می‌توانند به مدارس دولتی کمک شایانی کنند

محمودزاده در خصوص موانعی که در راه استقلال مدارس وجود دارد گفت: یکی از مواردی که مدارس را برای رسیدن به اهداف سند تحول دچار مشکل می‌کند سنجه هایی است که مدارس تحت تأثیر آن‌هاست.

بحث کنکور یکی از این موارد است. سنجه‌های در خروجی آموزش و پرورش که ارتباط چندانی با اهداف سند تحول ندارند به نظر ما موضوع کنکور باید اصلاح شود و اگر اصلاح صورت نگیرد ممکن است جهت‌گیری‌ها مجدداً به سوی تعلیم و تربیت تک ساحتی و آموزش صرف حرکت کند یعنی ما به جز ساعت علمی به دیگر ساحات تعلیم و تربیت توجه نکنیم.

وی در پاسخ به این سوال که آیا مدارس غیردولتی به لحاظ تجهیزات و منابع کمک آموزشی می‌توانند کمکی به مدارس دولتی داشته باشند؛ گفت: مدارس غیر دولتی عمدتاً برای تأمین امکانات اولیه و امکانات مادی آموزشی با سختی‌هایی مواجه هستند. نمی‌توان از این مدارس انتظار داشت به عنوان مدارس معین، به لحاظ دادن تجهیزات و منابع مالی کمکی به مدارس دولتی کمک کنند. مدارس غیر دولتی در جهت ارائه شیوه‌های برنامه ریزی و تولید محتوا و توانمندسازی نیروی انسانی و معلمان می‌توانند به مدارس دولتی کمک شایانی کنند.

محمود زاده تاکید کرد: در بحث نیروی انسانی نباید بین مدارس دولتی و غیردولتی تفاوت قائل شد بلکه همه افراد فعال در نظام تعلیم و تربیت از ارکان نظام تعلیم و تربیت هستند که حقیقتاً بزرگترین سرمایه نظام تعلیم و تربیت هم همین نیروی انسانی آن است همه ما باید کمک کنیم این سرمایه انسانی تقویت و رو به رشد باشد.