«جشن‌های دینی و ملی» کلید ارتقای شادی جمعی در جامعه

چند سال است که همپای مناسک عزاداری جمعی، شاهد برگزاری جشن‌های دینی و ملی بویژه در عید سعید غدیرخم هستیم. علاوه بر غدیر در مناسبت‌های مختلف جشن‌های عمومی از اجتماع امام رضایی‌ها تا مناسبت‌های مختلف دیگری مانند غدیر و نیمه شعبان را تجربه کرده ایم که همگی بیانگر کنش‌هایی است که مردم و مسئولان برای بروز شادی و نشاط در جامعه داشته اند. شادی یک پدیده جامع و چندلایه است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. از خانواده و محیط زندگی گرفته تا اطلاعات و اخباری که هر روز دنبال می‌کنید، همگی می‌توانند بر میزان شادی و نشاط افراد تأثیر بگذارند. به‌مناسبت عید غدیر، میهمانی ۱۰ کیلومتری می‌تواند فرصتی برای ارتقای شادی جمعی در جامعه باشد. نیروهایی که سبب می‌شود فرد شاد نباشد، از خانواده آغاز می‌شود. اگر خانواده‌ای محیطی آرام و شاداب داشته باشد، این شادی به دیگر اعضای خانواده تسری پیدا کرده و به حوزه اجتماعی گسترش می‌یابد. در این راستا، خانواده می‌تواند به‌عنوان نخستین نهاد اجتماعی، با تأمین آرامش و نشاط، به شکوفایی روحیه فردی و جمعی کمک کند. در مقابل، جامعه‌ای که با غم و اندوه مواجه باشد، تأثیرات منفی خود را در تمامی زمینه‌ها خواهد گذاشت. آب و هوای غم‌آلود می‌تواند به‌نوعی خشم و خشونت را در کشور رواج داده و از نظر اقتصادی کارایی افراد را کاهش دهد، همچنین بدبینی در فضای سیاسی تشدید و سلامت روانی و فرهنگی جامعه را به خطر بیندازد. این وضعیت می‌تواند عمر افراد را کوتاه کرده و آسیب‌های اجتماعی را افزایش دهد.

جشن‌ها به‌عنوان نشانه‌های شادی‌آفرینی در اجتماع ضروری هستند و باید بر اطلاع‌رسانی اخبار مثبت در جامعه تأکید کرد. ما در ایران باستان هر ماه حداقل یک روز را به‌عنوان عید جشن می‌گرفتیم و این الگو باید در جامعه کنونی نیز احیا شود.

برگزاری چنین جشن‌هایی، مانند جشن عید غدیر که از دل مردم می‌جوشد، تأثیر بسزایی بر روحیه جمعی دارد و می‌تواند رنگ غم و اندوه را از فضای کشور محو کند. احیای آئین‌های کهن در کنار مناسبت‌های مذهبی به گسترش شادی و نشاط در جامعه کمک خواهد کرد و می‌تواند به بازسازی جوی شاداب و فعال در سطح جامعه منجر شود.در نهایت، ارتقای شادی جمعی نیازمند همکاری و همدلی همگانی است. با ایجاد فضایی توأم با شادی و نشاط، می‌توانیم به بهبود کیفیت زندگی اجتماعی کمک کنیم و آنگاه با برقراری ارتباطات مثبت و مؤثر، به اجتماعی پویا و سالم دست یابیم.

در همین راستا با سعید عزیزی دکتری الهیات اسلامی و کارشناس خانواده به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانیم:

*با توجه به گسترش فضاهای شادی در جامعه، از جشن‌های اجتماعی تا جشن‌های مذهبی بزرگ، به نظر شما جایگاه شادی در فضای دینداری کجاست؟

به نظر من، ما در این زمینه با یک چالش بزرگ روبرو هستیم. ما هنوز نتوانسته‌ایم مفهوم شادی و نشاط را در چارچوب دین به درستی تعریف کنیم. متأسفانه، کلمه شادی با گناه و کلمه نشاط با رفتارهای هیجانی و غیرمتعارف اشتباه گرفته شده است.

*چگونه می‌توانیم این تعریف را اصلاح کنیم؟

راه حل، فرهنگ‌سازی است. باید یک تعریف دقیق و درست از شادی و نشاط با رویکرد دینی ارائه دهیم. شادی که نه تنها منافاتی با دین ندارد، بلکه می‌تواند به تقویت ایمان و ارتقای معنویت هم کمک کند. من هم تلاش می‌کنم این را نشان دهم که می‌توان مذهبی بود و خندید، می‌توان با یک نگرش جدید و مثبت به زندگی نگاه کرد و از شادی‌های سالم لذت برد.

*به نظر شما، این الگوها تا چه حد می‌توانند مؤثر باشند؟

بسیار مؤثر. ما به یک شادی جمعی، نشاط جمعی و یک فضای شادمانه با درون‌مایه‌های دینی و مذهبی نیاز داریم. وقتی یک حرکت فرهنگی یا اجتماعی با استقبال گسترده مردم روبرو می‌شود، این نشان می‌دهد که مسیر درست است و تأثیر خودش را گذاشته است.

*اشاره کردید به استقبال مردم، چگونه می‌توان این استقبال را ارزیابی کرد؟

بهترین معیار، واکنش مردم است. وقتی می‌بینیم که قاطبه مردم، از اقشار مختلف جامعه، به یک رویداد یا جشن با شادی و علاقه واکنش نشان می‌دهند، این نشان‌دهنده موفقیت و تأثیرگذاری است.

*به نظر شما، این شادی‌ها چه تأثیری در نزدیکی مردم به دین دارند؟

این شادی‌ها می‌تواند در جذب افراد به مفاهیم دینی و ایجاد انگیزه برای فعالیت‌های مذهبی بسیار مؤثر باشد. مهم این است که افراد در این فضاها قرار بگیرند. حتی اگر به نتیجه نهایی نرسند، همین که در مسیر قرار می‌گیرند، بسیار ارزشمند است. مثلاً در مورد «زندگی با آیه ها»، مهم این است که افراد وارد فضای قرآن شوند و با آن ارتباط برقرار کنند، نه صرفاً اینکه حافظ کل شوند. خیلی از افراد کشورهای دیگر مسلمان نیستند؛ اما بااین‌وجود حضرت علی (ع) را می‌شناسند و در کشور خودمان مردم زیادی هستند که نمی‌توانند مراسمی بگیرند؛ ولی وقتی که یک مهمانی بزرگ برای ولایت مولا امیرالمؤمنین و اعلام رهبری مولا ترتیب داده می‌شود همه مردم شرکت می‌کنند. شما اگر دقت کرده باشید هر ساله شادی مردم را می‌بینیم که با خوشحالی در این جشن شرکت می‌کنند، با خوشحالی از آنها پذیرایی می‌شود و با خوشحالی هدایا به آنها داده می‌شود؛ این مهمانی وفاق و همبستگی مردم را زیاد می‌کند، به همه مردم روحیه همدلی می‌دهد، شادی اجتماعی را تقویت می‌کند و باعث می‌شود که مردم همگی بر روی امیرالمؤمنین علی (ع) و بزرگی ایشان اتفاق‌نظر داشته باشند.»

*یعنی مهم، حضور در مسیر است؟

بله، دقیقاً. مهم این است که افراد در این فضاها حضور داشته باشند، با هم تعامل داشته باشند و از این طریق به ارزش‌های دینی نزدیک شوند.