رتبه بندی موضوعی تایمز ۲۰۲۲ در چهار موضوع روانشناسی، علوم طبیعی، علوم زیستی و سلامت منتشر شد و ۴۰ دانشگاه ایرانی در میان بیش از هزار دانشگاه برتر دنیا قرار گرفتند.
رتبه بندی موضوعی تایمز ۲۰۲۲ در چهار موضوع روانشناسی، علوم طبیعی، علوم زیستی و سلامت منتشر شده است.
رتبه بندی سلامت شامل دو موضوع علوم بالینی و علوم بهداشتی از همان شاخصهای عملکردی قابل اعتماد و دقیق مانند رتبه بندیهای دانشگاه تایمز ۲۰۲۲ در سال ۲۰۲۲ استفاده میکند در بخش موضوعی مجدداً متناسب با زمینههای فعالیت هر دانشگاه تنظیم شده است.
در این رتبه بندی دانشگاههایی که در زمینه پزشکی، دندانپزشکی و سایر علوم بهداشتی پیشرو هستند، معرفی شدهاند. جدول امسال شامل ۹۲۵ دانشگاه است که در مقایسه با آمار ۸۵۶ دانشگاه سال گذشته رشد داشته است.
دانشگاه آکسفورد برای یازدهمین سال متوالی در صدر جدول قرار دارد در حالی که دانشگاه شینهوا چین با جهشی چشمگیر از رتبه ۳۲ به هفتم رسیده است دانشگاههای ایالات متحده آمریکا از موفقیت چندانی برخوردار نبودهاند و ۲۰ دانشگاه از میان ۲۸ دانشگاه حاضر در ۱۰۰ دانشگاه برتر، موقعیت خود را نسبت به سال گذشته از دست دادهاند.
در این رتبه بندی تعداد ۹۱ دانشگاه برای اولین بار در سال ۲۰۲۲ به رتبه بندی علوم بالینی و بهداشتی پیوستهاند.
رتبه بندی دانشگاههای ایرانی در رتبه بندی ۲۰۲۲ تایمز موضوع سلامت
ردیف | دانشگاه | رتبه جهانی ۲۰۲۲ | رتبه علوم بالینی | رتبه علوم بهداشتی |
۱ | دانشگاه علوم پزشکی کردستان | ۲۰۱–۲۵۰ | ۲۰۱–۲۵۰ | ۲۰۱–۲۵۰ |
۲ | دانشگاه علوم پزشکی ایران | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ |
۳ | دانشگاه علوم پزشکی تهران | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ |
۴ | دانشگاه علوم پزشکی مازندران | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۵ | دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۶ | دانشگاه علوم پزشکی ارومیه | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | – |
۷ | دانشگاه علوم پزشکی کاشان | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۸ | دانشگاه علوم پزشکی کرمان | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۹ | دانشگاه علوم پزشکی مشهد | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۱۰ | دانشگاه علوم پزشکی شیراز | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۱۱ | دانشگاه تبریز | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۱۲ | دانشگاه علوم پزشکی تبریز | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۱۳ | دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ |
۱۴ | دانشگاه علوم پزشکی اصفهان | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ |
۱۵ | دانشگاه علوم پزشکی سمنان | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ |
۱۶ | دانشگاه شاهد | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ |
۱۷ | دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ |
۱۸ | دانشگاه علوم پزشکی زنجان | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ | ۶۰۱+ |
رتبه بندی موضوعات علوم زیستی از شاخصهای عملکردی معتبر و دقیق مانند رتبه بندیهای دانشگاه تایمز در سال ۲۰۲۲ استفاده میکند اما در بخش موضوعی بر اساس شاخصهای علوم مجدد تنظیم شده است و دانشگاههای پیشرو در رشتههای «کشاورزی و جنگلداری»، «علوم زیستی»، «علوم دامپزشکی» و «علوم ورزشی» رتبه بندی شدهاند.
جدول امسال شامل ۹۷۲ دانشگاه است. این تعداد در سال گذشته ۸۹۵ تعداد بود.
دانشگاه هاروارد در صدر این رتبه بندی قرار دارد. همه دانشگاههای سرزمین اصلی چین در ۱۰۰ دانشگاه برتر نسبت به سال گذشته پیشرفت کردهاند. به طور کلی ۱۰۷ دانشگاه برای اولین بار در رتبه بندی علوم زیستی سال ۲۰۲۲ حضور دارند.
رتبه بندی دانشگاههای ایرانی در رتبه بندی ۲۰۲۲ تایمز موضوع علوم زیستی
ردیف | دانشگاه | رتبه جهانی ۲۰۲۲ | رتبه علوم زیستی | رتبه کشاورزی و جنگلداری | رتبه علوم دامپزشکی | رتبه علوم ورزشی |
۱ | دانشگاه کردستان | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۲ | دانشگاه تبریز | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۳ | دانشگاه علوم پزشکی کاشان | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | – | – | – |
۴ | دانشگاه علوم پزشکی ایران | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – | – | ۶۰۱–۸۰۰ |
۵ | دانشگاه صنعتی اصفهان | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – |
۶ | دانشگاه علوم پزشکی مازندران | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – | – | – |
۷ | دانشگاه شهید بهشتی | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – | ۶۰۱–۸۰۰ |
۸ | دانشگاه شهرکرد | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۹ | دانشگاه شیراز | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۰ | دانشگاه تهران | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۱ | دانشگاه ارومیه | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۲ | دانشگاه بوعلی سینا همدان | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
۱۳ | دانشگاه فردوسی مشهد | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
۱۴ | دانشگاه گیلان | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | – | ۸۰۱+ |
۱۵ | دانشگاه خوارزمی | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | – | – | ۸۰۱+ |
۱۶ | دانشگاه لرستان | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
۱۷ | دانشگاه مقدس اردبیلی | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
۱۸ | دانشگاه رازی کرمانشاه | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
۱۹ | دانشگاه شهید باهنر کرمان | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
۲۰ | دانشگاه شهید چمران اهواز | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ | ۸۰۱+ |
رتبه بندی موضوعات علوم طبیعی نیز از همان شاخصهای عملکردی قابل اعتماد و دقیق مانند رتبه بندیهای دانشگاه تایمز Higher Education ۲۰۲۲ در سال ۲۰۲۲ استفاده میکند.
در این رتبه بندی دانشگاههای پیشرو در رشتههای ریاضیات و آمار، فیزیک و نجوم، شیمی، زمین شناسی، علوم زیست محیطی و زمین و علوم دریایی دسته بندی شدهاند.
جدول امسال شامل ۱۲۷۷ دانشگاه است. این تعداد در سال گذشته ۱۱۱۴ دانشگاه بود.
دانشگاه کالیفرنیا، برکلی برای اولین بار در سال ۲۰۲۲، پس از صعود از رتبه دوم، در صدر این رتبه بندی قرار گرفته است. هر دو دانشگاه سنگاپور از سال گذشته در جدول صعود کردهاند.
همچنین تعداد بی سابقهای از دانشگاههای سرزمین اصلی چین در میان ۱۰۰ دانشگاه برتر قرار دارند.
رتبه بندی دانشگاههای ایرانی در رتبه بندی ۲۰۲۲ تایمز موضوع علوم طبیعی
ردیف | دانشگاه | رتبه جهانی ۲۰۲۲ | رتبه شیمی | رتبه ریاضیات و آمار | رتبه فیزیک و نجوم | رتبه علوم زیست محیطی و زمین و دریا |
۱ | دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ |
۲ | دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ | ۲۵۱–۳۰۰ |
۳ | دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ | ۳۰۱–۴۰۰ | – |
۴ | دانشگاه کاشان | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۵ | دانشگاه کردستان | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۶ | دانشگاه لرستان | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ | ۴۰۱–۵۰۰ |
۷ | دانشگاه صنعتی امیرکبیر | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | – |
۸ | دانشگاه علم و صنعت ایران | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | – |
۹ | دانشگاه مقدس اردبیلی | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۱۰ | دانشگاه صنعتی شریف | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | – |
۱۱ | دانشگاه تبریز | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ |
۱۲ | دانشگاه یاسوج | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | ۵۰۱–۶۰۰ | – |
۱۳ | دانشگاه مراغه | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – |
۱۴ | دانشگاه گیلان | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۵ | دانشگاه صنعتی اصفهان | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۶ | دانشگاه شهید چمران اهواز | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۷ | دانشگاه شهرکرد | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۸ | دانشگاه صنعتی شاهرود | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۱۹ | دانشگاه شیراز | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۲۰ | دانشگاه صنعتی شیراز | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | – |
۲۱ | دانشگاه تهران | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ | ۶۰۱–۸۰۰ |
۲۲ | دانشگاه بوعلی سینا همدان | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۳ | دانشگاه دامغان | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۴ | دانشگاه فردوسی مشهد | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۵ | دانشگاه حکیم سبزواری | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | – | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۶ | دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۷ | دانشگاه مازندران | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۸ | دانشگاه رازی کرمانشاه | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۲۹ | دانشگاه سمنان | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | – |
۳۰ | دانشگاه شهید باهنر کرمان | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۳۱ | دانشگاه شهید بهشتی | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۳۲ | دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۳۳ | دانشگاه ارومیه | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ | ۸۰۱–۱۰۰۰ |
۳۴ | دانشگاه خلیج فارس | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ |
۳۵ | دانشگاه الزهرا | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | – |
۳۶ | دانشگاه اراک | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | – |
۳۷ | دانشگاه بیرجند | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ |
۳۸ | دانشگاه خوارزمی | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ |
۳۹ | دانشگاه سیستان و بلوچستان | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ |
۴۰ | دانشگاه یزد | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ | ۱۰۰۱+ |
در موضوع روانشناسی نیز در این رتبه بندی از همان شاخصهای عملکردی قابل اعتماد و دقیق مانند رتبه بندیهای دانشگاه تایمز ۲۰۲۲ استفاده شده است. دانشگاههای پیش رو در زمینههای مختلف روانشناسی از جمله روانشناسی آموزشی، ورزشی، تجاری و بالینی در این رتبه بندی مدنظر هستند.
جدول امسال شامل ۵۶۸ دانشگاه است. این تعداد در سال گذشته ۵۳۳ دانشگاه بوده است.
دانشگاه کمبریج انگلستان برای اولین بار در صدر رتبه بندی روانشناسی سال ۲۰۲۲ قرار گرفته است. ۱۸ کشور در میان ۱۰۰ دانشگاه برتر قرار دارند.
از جمهوری اسلامی ایران دو دانشگاه در موضوع روانشناسی قرار گرفتهاند. دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه تهران هر دو در رتبه ۴۰۱–۵۰۰ قرار دارند.
معیارها کلی و شاخصهای رتبه بندی بین المللی تایمز
پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از نظامهای معتبر بین المللی است که از سال ۲۰۰۴ مراکز آموزش عالی را در سرتاسر جهان مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار داده است. این رتبه بندی از ۱۳ شاخص در قالب ۵ معیار کلی آموزش با وزن ۳۰ درصد، پژوهش با وزن ۳۰ درصد، استنادات با وزن ۳۰ درصد، وجهه بین المللی با وزن ۷.۵ درصد و ارتباط با صنعت با وزن ۲.۵ درصد بهره گرفته است.
معیار آموزش وزن کلی ۳۰ درصد. شاخصها: بررسی شهرت آموزش ۱۵ درصد. نسبت مدرک دکتری به تعداد اعضای هیأت علمی ۶ درصد. نسبت تعداد کل دانشجویان کارشناسی به اعضای هیأت علمی ۴.۵ درصد. نسبت مدرک دکتری به کارشناسی ارائه شده توسط مؤسسه ۲.۲۵ درصد. درآمد مؤسسه نسبت به تعداد اعضای هیأت علمی ۲.۲۵ درصد.
معیار پژوهش وزن کلی ۳۰ درصد. شاخصها: بررسی شهرت پژوهش ۱۸ درصد. درآمد پژوهش ۶ درصد. تعداد مقالات منتشر شده به ازای اعضای هیأت علمی ۶ درصد.
معیار استنادات وزن کلی ۳۰ درصد. شاخص: تأثیر – میانگین تعداد استنادها به ازای مقالات منتشر شده ۳۰ درصد.
معیار درآمد صنعتی وزن کلی ۲.۵ درصد. شاخص: درآمد پژوهشی حاصل از صنعت (به ازای اعضای هیأت علمی) ۲.۵ درصد.
معیار وجهه بین المللی وزن کلی ۷.۵ درصد. نسبت اعضای هیأت علمی بینالمللی به بومی ۲.۵ درصد. نسبت دانشجویان بینالمللی به بومی ۲.۵ درصد. سهم مقالات منتشر شده مشترک با نویسندگان همکار بینالمللی ۲.۵ درصد.
محاسبات رتبه بندی تایمز توسط شرکت خدمات حرفهای پرایس واتر هاوس کوپرز (PWC) انجام شده است. محاسبات شاخصها و نمرات توسط ۳ منبع اطلاعاتی صورت گرفته است که این منابع عبارت هستند از:
۱. دادههای ارسالی از دانشگاهها و موسسات آموزش عالی که به صورت خود اظهاری جمع آوری میشوند
۲. دادههای حاصل از نظرسنجی شهرت توسط متخصصین آموزش عالی
۳. اطلاعات تولیدات علمی موسسات آموزش عالی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس