خانه‌نشینی اجباری به خاطر کرونا و ترجمه نمایشنامه‌های جدید

محمدرضا خاکی مدرس، محقق و کارگردان با سابقه تئاتر که در زمینه ترجمه نیز فعالیتی مستمر و تأثیرگذار داشته است، در ایام کرونایی که امکان برنامه‌ریزی و اجرای اثری نمایشی وجود ندارد، بیکار ننشسته و چند نمایشنامه و کتاب تخصصی تئاتر را ترجمه کرده است.

وی درباره جدیدترین فعالیت‌های خود در زمینه ترجمه که به زودی راهی بازار کتاب می‌شوند،  گفت: در دوران کرونایی و خانه نشینی اجباری چند نمایشنامه ترجمه کردم که یکی از آنها نمایشنامه «همه پرندگان» اثر وجدی مُعَوَد است که چند روز پیش کارهای چاپ آن به پایان رسید و توسط انتشارات «مانیا هنر» روانه بازار کتاب شد. این اثر نیز مانند «آتش سوزی‌ها» دیگر نمایشنامه وجدی مُعَوَد، که پیش از این ترجمه کرده بودم و با استقبال بسیار خوانندگان مواجه شد، اثری عاشقانه پر از کشش و پیچش‌های داستانی است و به دشواری‌های رابطه عاشقانه یک دختر عرب و یک پسر یهودی ساکن نیویورک می‌پردازد. دشواری‌های فرهنگی و هویتی این زوج جوان، ماجرای عاشقانه آن‌ها را به خاورمیانه می‌کشاند و از گذشته‌ای باور نکردنی پرده برداشته می‌شود.

خاکی یادآور شد: خوشبختانه قبل از شیوع کرونا سفری به فرانسه داشتم و در آنجا اجرای نمایش «همه پرندگان» را دیدم. اجرایی فوق‌العاده و بسیار حیرت‌انگیز بود. در آن زمان هنوز متن نمایشنامه منتشر نشده بود؛ وقتی به ایران برگشتم از دوستی که در پاریس دارم، تقاضا کردم که هر وقت که چاپ شد متن نمایشنامه را برایم ارسال کند. متن را برایم ارسال کرد و من هم خیلی سریع مشغول ترجمه آن شدم.

وی اظهار امیدواری کرد که شرایط برای اجرای نمایش‌های «آتش سوزی‌ها» و «همه پرندگان» که به لحاظ فرهنگی نمایش‌هایی ملموس و آموزنده برای جامعه ماست فراهم شود.

این مدرس با سابقه تئاتر درباره آثار دیگری که در دوره کرونا ترجمه کرده، توضیح داد: مجموعه داستان‌های طنزی از اسلاومیر مروژک نویسنده لهستانی را با عنوان «مروژک جیبی» ترجمه کرده‌ام که این اثر نیز کارهای آماده سازی اش برای چاپ توسط نشر «مانیا هنر» انجام شده و به زودی به بازار کتاب عرضه خواهد شد. اسلاومیر مروژک در ایران نویسنده‌ای نام آشناست که به غیر نمایشنامه نویسی، در زمینه داستان‌های طنز و طراحی کاریکاتور نیز شهرتی جهانی دارد.

خاکی در ادامه سخنان خود با اشاره به ترجمه نمایشنامه «داوید و ادوارد» اثر لیونل گلدشتاین، توضیح داد: در دوره کرونا من هم مثل همه خانه نشین بودم و هنوز هم هستم و فقط از طریق تماس‌های تلفنی با اقوام و دوستان و همکاران ارتباط دارم. در سال گذشته زنده یاد پرویز پورحسینی که با هم دوستی دیرینه ای داشتیم به من گفت که خیلی دوست دارد در نمایشی که متناسب با سن او و در عین حال اثری جذاب باشد ایفای نقش کند. من نمایشنامه «داوید و ادوارد» را که دارای ۲ پرسوناژ مرد بالای ۷۰ سال است با انگیزه بازی پرویز پورحسینی ترجمه کردم و در مسیر کار، مراحل مختلف ترجمه این نمایشنامه را با او در میان می‌گذاشتم و او نیز اظهار شادمانی می‌کرد و از روند این ترجمه خوشحال بود. اما متاسفانه کرونا امانش نداد و مرگ ناگهانی و تأثربرانگیز پرویز پورحسینی مرا و بسیاری از دوستانش را شُک زده و سوگوار کرد. راستش هنوز هم نمی‌خواهم باور کنم که او مرده است. امیدوارم که شرایطی فراهم شود که این نمایش با حضور هنرمندان هم نسل پرویز و برای بزرگداشت نام و یاد او به اجرا در بیاید. کارهای آماده کردن نمایشنامه «داوید و ادوارد» اثر لیونل گلدشتاین، توسط «انتشارات روزبهان» انجام شده و به زودی چاپ و پخش خواهد شد.

وی در پایان سخنان خود گفت: یک کتاب تئوریک تئاتر تحت عنوان «گفت و گو با برشت» اثر ورنر هِشت را هم به پایان رسانده‌ام که امیدوارم هر چه زودتر کارهای آماده سازی آن برای نشر انجام شود و در اختیار علاقه مندان مباحث نظری تئاتر قرار بگیرد.