مطالبه اصحاب موسیقی از وزیر ارشاد آینده/ شعر و ترانه غنی می‌شود؟
دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر (عج) عاشورایی شد
19 مرداد 1400مجری رادیو پس از ۵۰ سال به تلویزیون آمد/ قصه‌گویی با فضای محرم
19 مرداد 1400بررسی عملکرد دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به طور حتم دربرگیرنده ابعاد و زوایای مختلفی است که برای انتقاد یا تأیید فعالیت‌های انجام گرفته در آن نباید فقط مدیریت این مجموعه پرحاشیه و پرتنش را مورد خطاب قرار دهیم. چرا که تجربه رسانه‌ای و مدیریتی در این عرصه نشان داده، ارتقا یا کاهش سطح کیفی عملکرد یک مدیر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبتنی بر تصمیمات فردی و مدیریتی نیست و این برخی از مولفه‌های داخلی و خارجی یک سازمان است که در کنار سلیقه‌ها و اندیشه‌های شخصی یک مدیر می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
اما آنچه در این زمینه می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد، تمرکز روی برخی اولویت‌ها و سرفصل‌های مهم اجرایی است که می‌بایست به فراخور هر دوره‌ای مورد توجه مدیریت دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار بگیرد، موضوعی که اگر به واسطه یک مدیریت منسجم و برنامه‌ریزی شده خارج از ماموریت‌ها و چارچوب‌های سنتی حضور یک مدیر در یک مجموعه صورت می‌گرفت، اکنون می‌توانستیم شاهد اتفاقات موثرتری در توسعه و ترویج موسیقی خوب باشیم.
شرایطی که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم اگر چه با وجود تلاش‌های مدیران میانی وزارت ارشاد در دفتر موسیقی موجب به راه افتادن برخی از جریان‌های مثبت شد اما در حوزه محتوا به ویژه در بخش شعر و ترانه شاهد تتزل چشمگیر آثار ارسال شده به دفتر موسیقی برای دریافت مجوز انتشار در قالب آلبوم، تک اهنگ و نماهنگ بودیم که متاسفانه شورای شعر و ترانه هم با سخت‌گیری کمتری نسبت به صدور مجوز این آثار اقدام می‌کرد.
اگرچه در حوزه نحوه بررسی و صدور مجوز آثار متفاضی دریافت مجوز اما و اگرهای فراوانی چه در حوزه نوع ارزیابی‌ها و چه در نوع انتخاب اعضای شوراها وجود دارد، اما باید پذیرفت موضوع شعر و محتوا پاشنه آشیل فرآیند مدیریتی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و می‌بایست در دوره جدید فعالیت‌های وزارت ارشاد روی آن تمرکز بیشتری شود. شورایی با فضایی به شدت متزلزل که حتی انتقادات زیادی را به مدیریت دفتر موسیقی وزارت ارشاد در دوره‌های مدیریتی پیروز ارجمند، فرزاد طالبی، علی ترابی و محمد اله یاری (مدیران دفتر موسیقی دولت‌های یازدهم و دوازدهم) به ویژه در حوزه موسیقی پاپ وارد کرد.
آنچه می‌خوانید بخشی از نظرات فعالان عرصه موسیقی است که در قالب یک جدول برای مخاطبان ارائه می‌شود.
| ردیف | کارشناس | سمت | دیدگاه |
| ۱ | امیر بهاری | پژوهشگر و منتقد موسیقی | اگر بناست شورایی در این حوزه پیرامون فعالیت‌های دفتر موسیقی وزارت ارشاد وجود داشته باشد، آن شورا فقط کارها را به لحاظ اخلاقی و مذهبی بررسی کند که در آن آثار توهینی به مقدسات ما صورت نگیرد.نکته دیگر اینکه امیدوارم این شوراها در دوره بعدی مدیریت دفتر موسیقی عمر کوتاه‌تری داشته و از کارشناسان و متخصصانی در حوزه شعر وترانه دعوت کند که این بار سابقه ۱۰ ساله در شوراهای صدور مجوز ندارند. |
| ۲ | وحید تاج | خواننده موسیقی ایرانی | پیشنهاد من به مسئولان جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این است که سامانه‌ای طراحی شود که در این سامانه هنرمندان آثار خود را در قالب یک پروسه برنامه‌ریزی شده در معرض رقابت بگذارند و هیات داورانی متشکل از هنرمندان مورد وثوق این کارها را ارزیابی کرده و در چارچوب یک مسابقه موسیقایی کارها را انتخاب کنند. اتفاقاً پس از طی این فرآیند است که برگزیدگان می‌توانند با حمایت دولت در ارکسترهای دولتی یا دیگر پروژه‌های موسیقایی مشغول به فعالیت شوند. شرایطی که به طور حتم موجب ارتقا محتوا می‌شود. |
| ۳ | محمد حسین توتونچیان | تهیه کننده و ناشر موسیقی | به اعتقاد من اتفاق مهمی که باید در مدیریت آینده دفتر موسیقی وزارت ارشاد صورت پذیرد، فراهم سازی فضایی گسترده‌تر برای تولید آثار موسیقایی در گونه‌های مختلف آن است. به طور حتم اگر این آزادی محتوایی در تولید آثار موسیقایی ایجاد شود، آن وقت مردم آزادانه حق شنیدن پیدا کنند و پس از آن نیز می‌توانند خودشان کارها را برای شنیدن انتخاب کنند.وقتی مردم بتوانند در یک فضای باز همه ژانرهای موسیقی را بدون هیچ محدودیتی بشنوند دقیقاً در همان موقع می‌توانند با درایت و تفکر موسیقی خوب را از موسیقی بد تشخیص داده و آن را دنبال کنند. من واقعاً آرزو می‌کنم هر روز این سطح فرهنگ و توقعاتی که ما از مردم و جوانان داریم ارتقا پیدا کند تا ماهیت شعر و کلام و واژه وزین بیشتر برای مردم معرفی شود. |
| ۴ | نیما جوان | تهیه کننده و ناشر موسیقی | در میان ناامیدی‌ها، در هنگامه‌ای که تلخ است کاممان، امید تنها راهِ ادامه است، پس بسیار امیدوار دست دراز می‌کنم برای مطالبه مهر و فرهنگ، از مدیر آینده دفترِ موسیقی که بی شک یکی از مهمترین شریان‌های تولید فرهنگ است می‌خواهم تا با ما هم سخن شود، بشنود، از ما که در بطنِ تولیدِ محتوا در تکاپو هستیم، از ما که سالیان است با ذائقه شنیداری مخاطب آشناییم، خوب می‌دانیم کدامین نغمه او را به مهر می‌گراید.تقاضایم از جنابِ مدیر این است که اتاقِ فکری ایجاد کند با حضورِ ناشرانِ خود و تهیه کنندگانِ خود، هر ماه یک جلسه، تا به اتفاق دفتر موسیقی به تولید محتوای موسیقایی بپردازیم تا دفتر، از مرکزی که تنها مجوز صادر می‌کند به قلبی تبدیل شود که می‌تپد و با کمکِ ناشرانش نقشی پر رنگ در تولیدِ محتوا و فرهنگ ایفا می‌کند. تنها یک روز در ماه. |
| ۵ | پویا سرایی | نوازنده، آهنگساز، مدرس دانشگاه | پیشنهاد می‌دهم که شورا یا شوراهای محتوایی مستقر در مدیریت دفتر موسیقی وزارت ارشاد در دوره بعدی استقرار، روی موضوع ژانربندی و تفکیک آنها در موسیقی برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد. چرا که اکنون «ژانربندی» دقیق و درستی در برخی آثار منتشر شده حوزه موسیقی صورت نگرفته و خیلی از آثار در میان مخاطبان به نام موسیقی ایرانی منتشر می‌شوند که واقعاً دربرگیرنده مولفه‌های یک موسیقی ایرانی نبوده و در ژانرهای دیگر موسیقی جای گرفته‌اند.اتفاقاً همین طرز تفکر اشتباه هست که موجب می‌شود هم موسیقی ایرانی با آسیب محتوایی مواجه شود و هم موسیقی عامه پسند در تفهیم خود با سردرگمی مواجه باشد. از این رو لازم است که شوراهای محتوایی دفتر موسیقی روی موضوع ژانر بندی در موسیقی دقت نظر بیشتری داشته باشند. |
| ۶ | امیرحسین سمیعی | آهنگساز و مدیر موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران | آنچه می‌تواند در حوزه محتوایی فعالیت‌های دفتر موسیقی وزارت ارشاد دولت سیزدهم به ویژه در حوزه شعر و محتوا مورد توجه مدیریت آینده قرار گیرد، علاوه‌بر توجه به زیر ساخت‌ها، همکاری با مجموعه‌های مختلف و نظارت بر اجرا، توجه به امر آموزش «شاعران جوان» است.بنده معتقدم بدون توجه به مقوله آموزش به ویژه در حوزه شعر وترانه ما قدرت دیگری برای مقابله با جریان فعلی کم ارزش شدن محتوای آثار موسیقایی نداریم. |
| ۷ | شهرام صارمی | نوازنده و منتقد موسیقی | دفتر موسیقی وزارت ارشاد دولت آینده باید در یک تعامل همه سویه با دیگر دستگاه‌های فرهنگی به ویژه سازمان صدا و سیما سخت گیری های بیشتری را در جهت صدور مجوز برای اشعار و ترانه‌های آثار موسیقایی همه حوزه‌ها اعمال کند. |
| ۸ | بردیا صدرنوری | نوازنده، آهنگساز و پژوهشگر موسیقی | شاعری و ترانه سرایی علاوه بر ذوق و قریحه الهی، نیازمند دانش و علم و یک امر تخصصی است. بدیهی است که برای به دست آوردن شعر و ترانه خوب باید به اهل فن آن مراجعه کرد و بهایش را هم پرداخت. اما متاسفانه می‌بینیم که برای سرعت بخشی به کار و کاستن از هزینه‌ها، آنچه قربانی می‌شود اصل موضوع یعنی خلق اثر موسیقایی و شعر و ترانه با کیفیت است. پس لازم است که دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت جدید روی این موضوع مهم و حیاتی برنامه اجرایی داشته باشد. |
| ۹ | حسین علیشاپور | خواننده و مدرس موسیقی | اگر دفتر موسیقی قرار باشد قدم‌هایی در حوزه محتوا بردارد دو کار لازم است. اول که با چند برابر کردن بودجه با هدف اعزام موسیقی‌دانان ایرانی به سراسر دنیا زمینه اشاعه موسیقی و فرهنگ ایرانی را فراهم کند و دوم که مساله‌ای به نام صدور مجوز را از سوی این دفتر حذف کند. موسیقی باید در جریانی آزاد جاری شود. اگر قرار نیست که این کارها انجام شود به عقیده من پست سازمانی دفتر موسیقی حذف شود، بهتر خواهد بود. |
| ۱۰ | کیوان فرزین | پژوهشگر و منتقد موسیقی | از نظر من تمرکز و همت دفتر امور موسیقی به جای ممیزی‌هایی از این دست باید از نگاه حذفی به نگاهی حمایتی از موسیقی‌ها، ترانه‌ها و اشعار با کیفیت و قوی برآمده از تخصص و اندیشه معطوف شود و در این راه از شیوه‌هایی ضابطه‌مند، شفاف و مشخص با کمترین ربط به افراد، سلایق و دیدگاه‌های فردی و جناحی استفاده شود. در کنار این موضوع، توجه به راهکارهای عملی و علمی برای ارتقای سطح سلیقه شنیداری جامعه چه موسیقایی و چه از نظر کلامِ بسیار اهمیت خواهد داشت. |
| ۱۱ | محمد معتمدی | خواننده و مدرس موسیقی | ما باید دست از این انتظار که نهادی مانند دفتر موسیقی وزارت ارشاد بر فرهنگ موسیقایی و شنیداری جامعه می‌تواند تاثیرگذار باشد، برداریم و در پی تشکیل نهادهایی در آینده باشیم که در قالب یک بنیاد می‌توانند در توسعه و ساماندهی محتوای آثار موسیقایی شرایط بهتری را تجربه کنند. مانند آنچه در کشور جمهوری آذربایجان مجموعه‌ای مانند «بنیاد حیدر علی‌اف» انجام می‌دهد. طبیعتاً اگر با چنین رویکردی حرکت کنیم آن وقت می‌توانیم بر ذائقه عمومی مردم تاثیر گذاشته و جهت‌دهی های مفید مبتنی بر آموزه‌های موسیقایی را انجام دهیم. در این صورت است که مردم با شناختی که برایشان ایجاد شده به طور اتوماتیک به سراغ شنیدن آثار فاخر می‌روند. ولی وقتی خارج از این چارچوبی که به آن اشاره داشتم اتفاقی نمی‌افتد پس نباید خیلی انتظار داشت که مخاطبان ما قدرت تشخیص و ممیزی آثار خوب از آثار بد را داشته باشند.به اعتقاد بنده این ممیزی که الان در دفتر موسیقی هست تا حدودی می‌تواند حفظ شود ولی ممیزی اصلی را باید در ذهن، عقل و قوه تشخیص جامعه تقویت کنیم. یعنی در ذهن مردم چنان رشد و بلوغی ایجاد کنیم که خود آنها تبدیل به ممیز محتوایی بشوند؛ اصلاً چرا یک گروه، شورا یا بخش نامه باید کارها را ممیزی کند؟ مردم باید خودشان به قوه تشخیص برسند که کار مخل فرهنگ عمومی را از سبد شنیداری خودشان حذف کنند و به سمت کارهای فاخر بروند. |
| ۱۲ | افشین معصومی | ناشر و تهیه کننده موسیقی | لازم است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ویژه دفتر موسیقی در دولت جدید روی حضور توامان هنرمندان در عرصه‌های آهنگسازی، خوانندگی، تنظمیم و ترانه سرایی در یک زمان دقت بیشتری داشته باشد.تاکید و تمرکز بیشتر شورای شعر و ترانه دفتر موسیقی روی پیشینه علمی و عملی شاعران و ترانه سرایانی که آثارشان را برای صدور مجوز موسیقی به دفتر موسیقی ارسال می‌کنند یکی از نکات مهمی است که مدیریت بعدی این مجموعه در کنار توجه به رعایت سلسله مراتب و درجه بندی علمی و موسیقایی هنرمندان، باید مورد توجه قرار دهد. |
| ۱۳ | رضا مهدوی | ناشر و کارشناس موسیقی | امیدوارم در دولت جدید شاهد یک پادرمیانی جدی و کارشناسانه در عرصه شعر و ترانه باشیم تا جوانان هنرمند و دغدغه مند حوزه موسیقی در همه بخش‌ها و گونه‌های آن با آگاهی بیشتر پا به عرصه بگذارند و موجب تولید آثار درخشانی به لحاظ پیام و محتوا و ساختار ادبی شوند.نکته دیگر بازنگری اساسی در ساختار برگزاری جشنواره موسیقی فجر است که متاسفانه یک رهاشدگی در این رویداد معتبر و ملی رسوخ پیدا کرده و ما شاهدیم که انتخاب مدیریت این رویداد، خیلی‌ها را از چشم‌انداز آن ناامید کرده است. |
