با تاریخ، فرهنگ و سنت «کُرد»ها آشنا شوید

کردها هرگز برای خود کشور مستقل نداشته اند و منطقه ای که با نام کردستان می شناسیم، در واقع منطقه ای کوهستانی است که مرز مشترک با عراق، ایران،سوریه و ترکیه دارد. میانگین بلندی کردستان از سطح دریا حدود ۱۹۵۰ متر است و بیشتر بخش های آن قابل دسترسی نیستند، یا دست‌کم دسترسی به آ‌ن‌ها بسیار دشوار است.

کردها در گذشته بخشی از امپراتوری عثمانی و ایران بودند. در خلال سال های ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۳ کردستان توانست استقلال خود را به دست بیاورد. در سال ۱۹۲۳ این دولت مستقل بین دو کشور ترکیه و عراق تقسیم شد. از آن زمان به بعد، کردها در کشورهای همسایه همانند ایران، عراق، سوریه و ترکیه پراکنده شدند.

این قوم برای به دست آوردن استقلال خود متحمل مصائب فراوانی بودند. همان طور که می دانید پیشمرگه های کردستان به خوبی در برابر تصرفات ناعادلانه نیروهای داعش ایستادگی کرده و به آزادسازی شهرهای مختلفی کمک کردند.

اگر پیگیر اخبار باشید، حتما می دانید که بحث برگزاری رفراندوم در اقلیم کردستان به محل اختلاف بسیاری از دولت ها و کشورها تبدیل شده است.

اما همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان با وجود مخالفت شدید دولت عراق و کشورهای همسایه به ویژه ترکیه و ایران برگزار شد. آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل متحد هم خواهان توقف این همه‌پرسی شده بودند.

مکان استقرار اصلی کردها کجاست؟

کردها که جمعیتی تقریبی تا ۳۵ میلیون نفر را به خود اختصاص داده اند، عموما در کشور ترکیه مستقر هستند. آن ها دومین اقلیت بزرگ کشورهای ترکیه، عراق و سوریه را تشکیل داده اند و سومین گروه قومی بزرگ در ایران و آذربایجان بشمار می روند.

همچنین باید گفت که کردها در کشورهای لبنان، ارمنستان، آذربایجان، آلمان و دیگر کشورهای اروپایی و آمریکا نیز به طور محدود حضور دارند.

لازم به اشاره است که قوم کرد از ترک ها، اعراب و حتی ایرانی ها مستقل هستند.

زبان کردها

کردها به زبان کردی صحبت می کنند که اشتراکات بسیاری با زبان فارسی دارد زیرا این دو از یک ریشه هستند. زبان کردی یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین زبان های ایرانی است و بسیاری از کلماتی که امروزه در زبان کردی یافت می شود مربوط به دوره ی مادها و ساسانیان است.

زبان کردی بسیار متنوع و شامل چهار لهجه یا گویش: کُرمانجی یا بادینانی، سورانی، کردی جنوبی و لکی است. زبان کردی شباهت زیادی به زبانهای بلوچی، گیلکی، و تالشی دارد، این زبان‌ها نیز متعلق به زیرگروه شمال غربی زبانهای ایرانی هستند. از دیگر زبانهای مشابه به زبان کردی که زیرگروه جنوب غربی زبانهای ایرانی به شمار میایند، لری و بختیاری و فارسی هستند؛ که هرکدام در مناطق وسیعی تکلم می‌شوند.

همچنین، جالب است بدانید که تا سال ۱۹۹۱ میلادی، صحبت کردن به زبان کردی در کشور ترکیه ممنوع بود و غیرقانونی محسوب می شد. مردم کرد فقط اجازه داشتند تا در خانه های خود به زبان اصلی‌شان سخن بگویند.

بیشتر نام های کردی امروزی از اسامی باستانی این قوم گرفته شده و پس از گرویدن به اسلام از اسامی اسلامی و فارسی نیز استفاده می شود. بر اساس سنت کردها، مادر وظیفه انتخاب و نام‌گذاری فرزندان را به عهده دارد.

فرهنگ عامه

کردهای کنونی نوادگان نسل هندواروپایی باستانی، یعنی «ماد»ها هستند. همان‌طور که می دانید، ماد نام یکی از اقوام ایرانی تبار است که در سدهٔ ۱۷ پیش از میلاد در سرزمینی که بعدها به نام ماد شناخته‌شد، سکنی گزید.

آن ها حدود ۴ هزار سال پیش به خاور میانه نقل مکان کردند. صلاح‌الدین یوسف اَیّوبی که عموماً با نام صلاح الدّین شهرت دارد، بنیان‌گذار دولت ایّوبیان مصر و شام و از کردهای مسلمان بود.

برخی معتقد هستند افسانه ملی آژی‌دهاک و کاوه‌ی آهنگر، شکل‌گیری اصلی نوروز، جشن سال نوی ایرانی را توصیف می کند. بر اساس این افسانه، آژی‌دهاک پس از کشتن پدرش بر تخت می‌نشیند. ایرانیان که از ستم‌های جمشید پادشاه ایران به ستوه آمده بودند، به نزد ضحاک رفته و او را به شاهی برمی‌گزینند. ابلیس دستیار ضحاک دو بوسه بر دوش او می زند و دو مار از جای بوسه‌ها بیرون می‌جهد. پس از این واقعه ابلیس نسخه‌ای تجویز می‌کند که باید هر روز مغز دو جوان را خوراک مارها نماید تا گزندی به او نرسد. در نهایت کاوه آهنگر و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند در بند می کنند. گفته می شود که محل زندگی کاوه کردستان کنونی ایران بوده است.

دین و مذهب

بیشتر کردهای امروز به دین اسلام گرویده و مذهب سنی دارند. حدود یک‌پنجم از کردها شیعه هستند و تقریبا همه آن ها در ایران و عراق زندگی می کنند.