خاموشی چراغ «کنسرت‌ها» دو ساله می‌شود؟/ کرونا، پول و بی‌تدبیری!

روابط عمومی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روز سه‌شنبه بیست و یکم اردیبهشت ماه با ارسال خبری از مکاتبه سید محمد مجتبی حسینی معاون امور هنری وزیر ارشاد با ستاد ملی مقابله با کرونا برای قرار گرفتن «موسیقی» در گروه دو مشاغل و امکان از سرگیری دوباره برگزاری کنسرت‌های موسیقی در ایام کرونایی خبر داد. نامه‌ای که تاریخ ارسال آن به ستاد کرونا مشخص نبود، اما نشان دهنده ایجاد شرایط جدیدی بود که گویا وزارت ارشاد را بر آن داشته تا در حوزه موسیقی نیز فعالیت‌هایی را انجام دهد.

بسیاری از هنرمندان و کارشناسان موسیقی بعد از انتشار این خبر از آن به عنوان یک اقدام نمادین برای «رفع تکلیف» یاد کردند و عده‌ای نیز بر این باور بودند که وزارت ارشاد، همچون «سینما» و «تئاتر» که به تازگی در گروه دو مشاغل قرار گرفتند، درصدد رفع موانع موجود پیش روی «موسیقی» است.

معاون امور هنری ارشاد در متن این نامه آورده بود: «عطف به نامه قبلی مبنی‌بر تجدیدنظر در گروه‌بندی مشاغل و پیرو جلسه کارگروه کارشناسی کمیته امنیتی، اجتماعی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا درباره قرار گرفتن سینما و تئاتر در گروه دو مشاغل به آگاهی می‌رساند، بسیاری از اجراهای صحنه‌ای موسیقی در گونه‌های ردیف دستگاهی، نواحی و کلاسیک در سالن‌های کوچک و معمولاً با مخاطبان محدود برگزار می‌شود و از نظر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و تعداد محدود تماشاگران با استفاده از درصدی از ظرفیت سالن با اجرای تئاتر و نمایش فیلم مشابهت دارد. مقتضی است در گروه دو مشاغل قرار بگیرد تا امکان برگزاری این گونه اجراها با رعایت پروتکل‌های بهداشتی میسر شود.»

کنسرت آنلاین یا اجرای زنده؛ مساله این است

اگرچه انتشار چنین خبری آن هم در روزهای بحرانی کرونا می‌تواند در نگاه اول نویددهنده روزهای بهتر برای فعالیت‌های اجرایی این حوزه به ویژه موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی و موسیقی کلاسیک به حساب آید، اما تجربه بالغ بر یک سالی که کرونا مهمان ماست، نشان داده که فعالان این عرصه به غیر از مواردی انگشت شمار آن هم در جزیره کیش و با قیمت‌های بسیار گران‌تر از کنسرت‌های معمول و چند تجربه محدود دیگر در پایتخت، تمایلی به برگزاری کنسرت و اجراهای زنده در کشور ندارند و عمده فعالیتشان را متمرکز بر حضور در استودیوهای موسیقی برای تولید آلبوم و تک آهنگ و در خوشبینانه‌ترین شکل ممکن کنسرت‌های اینترنتی کرده‌اند.

حاشیه‌های برگزاری کنسرت‌های آنلاین در کنار فعالیت بی‌سامان پلتفرم‌ها و سامانه‌های اینترنتی معروف و غیرمعروف، فضایی را پیش روی مخاطبان قرار داد که در مجموع نتوانست جانشین مناسبی برای کنسرت‌های زنده در روزهای کرونایی شودبرگزاری کنسرت‌های آنلاین از همان ابتدای همه‌گیری کرونا برای گروهی از خوانندگان سودهای خوبی را رقم زد و برای برخی دیگر هم حاشیه‌های متعددی را پدید آورد. حاشیه‌هایی که در کنار فعالیت بی‌سامان پلتفرم‌ها و سامانه‌های اینترنتی معروف و غیرمعروف، فضایی را پیش روی مخاطبان قرار داد که در مجموع نتوانست جانشین مناسبی برای کنسرت‌های زنده در روزهای کرونایی شود.

به هر ترتیب اکنون و با انتشار خبر مکاتبه آقای معاون، بازهم ماجرای «اجرای زنده» در شرایط کرونا به میان آمده که تا لحظه انتشار این گزارش پاسخی نیز از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا دریافت نکرده، یا اگر هم پاسخی در میان باشد، هنوز رسانه‌ای نشده است.

اما نکته مهم‌تر در این میان به گواه تجربه یک سال گذشته، نحوه اجراهای زنده آثار موسیقایی در روزهای کرونایی و نحوه استقبال صاحبان آثار موسیقی به ویژه تهیه‌کنندگان و خوانندگان است که آیا با قرار گرفتن حوزه موسیقی در گروه دوم مشاغل این بار میلی برای برگزاری کنسرت در شهرهایی غیر از جزیره کیش خواهند داشت؟ آیا با در نظر گرفتن این نکته که بلای کووید ۱۹ حالا حالاها قصد رفتن ندارد، بازهم هنرمندان و تهیه‌کنندگان فعال و مخاطبان و هنرمندان این حوزه همچنان اصرار بر خانه‌نشینی و فعالیت‌های غیرموسیقایی دارند؟ آیا نیاز فرهنگی مخاطبان به شنیدن موسیقی رفته‌رفته در حال فراموشی نیست و آیا دیگر ضرورتی به پرداخت و تمرکز روی آن در جامعه ایرانی وجود ندارد؟ آیا برگزاری کنسرت‌های زنده با در نظر گرفتن ملاحظات مربوط به شیوه‌نامه‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری آن هم با قیمت بلیت معقول فعلاً اولویتی برای تهیه کنندگان و خوانندگان دارد؟ آیا مخاطبان و تماشاگران حاضرند در این شرایط ویژه بازهم برای تماشای کنسرت هزینه کرده و از سر علاقه‌مندی و دغدغه در این حوزه، به سالن‌های کنسرت مراجعه کنند؟

آنچه در حال حاضر می‌تواند مورد توجه بیشتری قرار گیرد، از قافله عقب ماندن فعالیت‌های موسیقایی کشور به نسبت حوزه‌هایی چون تئاتر و سینماست که فعالان این عرصه با وجود تمام مشکلات و مصائبی که در حوزه اجرای عمومی و اکران دارند اما همچنان در تلاشند تا چراغ نیمه روشن این هنرها را به واسطه هنرمندان فعال این عرصه را روشن نگه دارند. کما اینکه در این حوزه‌ها نیز انتقاداتی به نحوه سیاستگذاری و حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مجموعه‌های مرتبط وجود دارد که در گزارش‌های مختلف رسانه‌ای مورد تمرکز قرار گرفته‌اند.

به هر حال موسیقی یکی از موثرترین و پرمخاطب‌ترین گونه‌های هنری در تمام دنیاست که به نسبت هنری چون تئاتر از فراگیری مخاطبان بسیار بیشتری برخوردار است و می‌تواند به عنوان یک ابزار رسانه‌ای در روزهای سخت کرونایی، به کمک بهبود و تغییر احوالات روحی طیفی از افراد جامعه بیاید.

تردیدی نیست که در این حوزه حفظ سلامت مخاطب در اولویت قرار دارد، اما آیا همین ماجرای «حفظ سلامت» که قطعاً و حتماً باید بیش از هر زمانی مورد توجه اجراگران و فعالان همه حوزه‌ها قرار گیرد، تنها دلیل توقف فعالیت‌های موسیقایی در کشور و مشخصاً خاموشی کامل چراغ کنسرت‌هاست؟ یا متغیرهای دیگری در این زمینه تأثیرگذار بوده است؟ آیا در این شرایط نمی‌توان با طراحی ایده‌های اجرایی متناسب با روزهای کرونایی و در آستانه فضای سیاسی و پرشور منتهی به انتخابات، به فکر برگزاری کنسرت‌ها حداقل برای بهبود اوضاع روحی طیفی از علاقمندان این حوزه بود؟

پیگیری یک موضوع مهم موسیقایی در روزهای سیاسیِ کرونا

پی‌جویی برای پاسخ به این پرسش‌ها، بهانه‌ای شد برای گفتگو با محمد اله یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد، حمیدرضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی و محسن رجب‌پور تهیه‌کننده و مدیرعامل مجمع صنفی ناشران موسیقی، آن هم در سیاسی‌ترین روزهای سال ۱۴۰۰ به واسطه نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری؛ گفتگوهایی که به‌واسطه جایگاه حقوقی و هنری این سه تن، می‌تواند دورنمایی از آنچه پیرامون فعالیت‌های موسیقایی کشور قابل تصور است، به‌دست دهد.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد: برابر آمار دفتر موسیقی وزارت ارشاد حوزه تک آهنگ‌ها نسبت به سال ۹۸ از رشد قابل توجهی برخوردار بودندمحمد اله یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که طی روزهای گذشته تلاش‌های مستمری برای از سرگیری کنسرت‌های موسیقی در سراسر کشور انجام داده با اشاره به روندی که برای برگزاری اجراهای زنده حوزه موسیقی در روزهای کرونایی صورت گرفته، به خبرنگار مهر گفت: در سال ۱۳۹۹ حوزه موسیقی جزو اولین حوزه‌هایی بود که در کنار مردم قرار گرفت و ما شاهد این موضوع بودیم که تک آهنگ و آثار متعددی در این زمینه منتشر شد که دال بر همراهی با کادر درمان داشت. تعدادی از آثار هم بودند که هنرمندان تلاش کرده بودند، فضای نشاط بخشی را به جامعه ایرانی ارائه دهند. از سوی دیگر گرچه سال گذشته ما شاهد کمترین اجراهای صحنه‌ای در حوزه موسیقی به شکل متداول بودیم اما تعدادی تک آهنگ‌ها و کلیپ‌های تصویری که از سوی هنرمندان این عرصه پیش روی مخاطبان قرار گرفت تا ضعف فقدان حضور در کنار مردم در قالب اجراهای زنده، کمتر نمایان شود. کمااینکه برابر آمار دفتر موسیقی وزارت ارشاد حوزه تک آهنگ‌ها نسبت به سال ۹۸ از رشد قابل توجهی برخوردار بودند.

وی افزود: البته فعالیت‌های ما محدود به حوزه تک آهنگ‌ها نشد، چرا که ما در ابتدای سال و حتی در نیمه دوم سال گذشته دو جلسه را با تهیه‌کنندگان و مدیران سالن‌های اجرای صحنه‌ای داشتیم؛ دو مقطعی که به جهت درجه‌بندی شهرها در زمینه شیوع کرونا تهران و تعدادی دیگر از شهرها به سمت آبی و زرد رفت و این امکان وجود داشت که فعالیت‌های صحنه‌ای حوزه موسیقی آغاز شوند. ما در این زمینه تلاش کردیم هم تهیه‌کنندگان و هم مدیران سالن‌های اجرای کنسرت را مجاب کنیم تا حداکثر شرایط را فراهم کنند که چه به جهت ملاحظات مربوط به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و چه به جهت شرایط مالی، مردم را تشویق کنند که با اطمینان خاطر به تماشای کنسرت‌ها ترغیب شوند. ما علاوه بر گفتگو با ذی‌نفعان این موضوع، هم زمان در جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا هم شرکت کردیم و در هر دو جلسه هم نمایندگان صنوف مختلف موسیقی را همراه کردیم تا به صورت رو در رو شرایط بهتری برای گفتگو درباره این موضوع مهم به وجود بیاید. در این راستا دست اندرکاران ستاد ملی مقابله با کرونا و مسئولانی که درباره برای تعطیلی یا بازگشایی شهرها تصمیم‌گیری می‌کردند نیز در این جلسات حضور داشتند.

برگزاری کنسرت در سالن‌های زیر ۱۰۰ نفر تفاوتی با سینما و تئاتر ندارد

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: وقتی این اجازه داده شد که سالن‌های سینما و تئاتر با ۳۰ درصد ظرفیت تماشاگران فعالیت خود را آغاز کنند، توقع این بود که برای حوزه موسیقی نیز این اتفاق بیفتد. این موضوع هم در جلسات ستاد کرونا اعلام شد که حوزه موسیقی هم می‌تواند با ۳۰ درصد ظرفیت و حداکثر ۱۰۰ نفر سالن‌های خود را اداره کرده و فعالیت‌های موسیقایی را آغاز کند. کما اینکه در این زمینه بنده با یکی از معاونت‌های اصلی و تصمیم گیر در ستاد ملی مقابله با کرونا در وزارت بهداشت به صورت مستقیم گفتگو و ضمن تشریح شرایط موجود به این وضعیت اشاره کردم که گونه موسیقی ردیف دستگاهی، موسیقی نواحی، موسیقی کلاسیک در شرایط عادی با ظرفیت‌های بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر اجرای صحنه‌ای داشته‌اند و دست کم این گونه‌های موسیقی از جهت سالن هیچ تفاوتی با سالن‌های سینما و سالن‌های تئاتر نداشته و از حیث مخاطب همان شرایط را پیروی می‌کنند. به عبارتی هر اتفاقی که برای بازدیدکنندگان در سالن‌های سینما و تئاتر می‌افتد در سالن‌های موسیقی هم اجرا می‌شود. در این زمینه استدلال ما هم این است که برگزاری کنسرت‌های موسیقی نواحی، موسیقی کلاسیک و موسیقی ردیف دستگاهی هیچ تفاوتی با اجراهای تئاتر و سالن‌های سینما ندارد و در این گونه هم مردم می‌توانند در سالن حضور پیدا کردند و از برنامه هنرمندان با حفظ پروتکل‌های بهداشتی استفاده کنند.

اله یاری: استدلال ما هم این است که برگزاری کنسرت‌های موسیقی نواحی، موسیقی کلاسیک و موسیقی ردیف دستگاهی هیچ تفاوتی با اجراهای تئاتر و سالن‌های سینما ندارد و در این گونه هم مردم می‌توانند در سالن حضور پیدا کردند و از برنامه هنرمندان با حفظ پروتکل‌های بهداشتی استفاده کننداله یاری با اشاره به موضوع برگزاری کنسرت‌ها در شرایط کرونایی تاکید کرد: با اجرایی چنین شرایطی بسیاری از هنرمندان و فعالان این گونه‌های موسیقی در حوزه‌های اجرایی و فنی، چرخه اقتصادی موسیقی شروع به حرکت می‌کنند و در شرایطی که دولت هم نتوانسته حمایت‌های کافی و لازم را به جهت معیشتی از هنرمندان عزیز داشته باشد این موضوع می‌تواند بیشتر مورد توجه قرار گیرد. ضمن اینکه در حوزه بازگشایی مشاغل هم به اجراهای هنری اشاره‌ای شده که استنباط بنده این است که وقتی گفته می‌شود: «اجراهای هنری»، بنابراین اجرای موسیقی هم در کنار اجرای تئاتر و اکران سینمایی هم شامل می‌شود و علی القاعده در این زمینه تفکیکی وجود ندارد. گرچه وقتی مسئولان ذی‌ربط در ستاد کرونا در بیان و کلام از واژه سینما و تئاتر استفاده کردند، اما در جدول بندی مشاغل «فعالیت‌های هنری» گفته می‌شود طبیعتاً موسیقی را نیز می‌توان در این ردیف گنجاند. در این راستا استنباط شخص بنده این است که در شرایط حاضر سالن‌های موسیقی با ۳۰ درصد ظرفیت و حداکثر ظرفیت ۱۰۰ نفر که پیش تر به صورت مکتوب اعلام شده بود، می‌توانند فعالیت‌های خود را انجام بدهند.

وی در ادامه صحبت‌های خود ضمن اشاره به پیگیری‌های مستمر معاونت هنری و دفتر موسیقی وزارت ارشاد در رابطه با برگزاری کنسرت توضیح داد: ما برای محکم کاری بیشتر هم سال گذشته و هم در هفته گذشته دو مکاتبه را با ستاد ملی مقابله با کرونا داشتیم و موضوعاتی که به آن اشاره کردم را در این نامه گوشزد کرده و تقاضا داشتیم که این موضوع تصریح و دوستان با شفافیت بیشتری اعلام موضع کنند تا ما هم بتوانیم با قطعیت موضوعات را با اهالی موسیقی مطرح کنیم. در این راستا بنده از تشکل‌های مختلف حوزه موسیقی هم خواهش کردم تا آن‌ها نیز این موضوع را پیگیری کنند. به هر حال بنده خوش‌بین هستم و برداشتم از جدول‌بندی مشاغل این است که وقتی به فعالیت‌های هنری اشاره‌ای شده منظور این است که موسیقی هم می‌تواند در کنار سینما و تئاتر فعالیت‌های اجتماعی خود را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی اجرا کند.

چند نکته درباره برگزاری کنسرت موسیقی پاپ در روزهای کرونایی

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد در پاسخ به پرسشی مبنی بر تعیین تکلیف اجراهای زنده در حوزه موسیقی پاپ گفت: البته در حوزه موسیقی پاپ ماجرا مقداری متفاوت است. چرا که در این حوزه با سالن‌های بالای ۵۰۰ نفر یا بالای ۱۲۰۰ نفر مواجه هستیم و طبیعی است که آنجا لازم است تبعیت دقیق‌تری نسبت به مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا انجام شود. اما به طور حتم در حوزه‌های دیگر موسیقی ما این تضمین را می‌دهیم که حداکثر پروتکل‌های بهداشتی رعایت خواهد شد.

تهیه‌کنندگان و کنسرت‌گذارهای موسیقی پاپ از عدم حضور مردم در شرایط فعلی به شکل گسترده در سالن‌ها نگران هستند و ترجیح می‌دهند در حال حاضر که به لحاظ اقتصادی آورده‌ای ممکن است حاصل نشود، این عزیزان دلیلی برای بیماری نشوند و با تجمع گسترده به توسعه بیماری کمک نکننداله یاری در بخش دیگری از اظهاراتش درباره استقبال یا عدم استقبال مردم و تهیه‌کنندگان موسیقی از برگزاری کنسرت‌های موسیقی در ایام کرونایی بیان کرد: من این را می‌دانم که این علاقه‌مندی در مدیران سالن‌های کنسرت برای برگزاری اجراهای زنده وجود دارد. حتی خود ما سال گذشته در قالب یک اقدام حمایتی از طرف بنیاد رودکی اعلام کردیم که این مجموعه در تالارهای تحت مدیریت خود حداکثر تخفیف‌های لازم را برای از سرگیری اجراهای صحنه‌ای ارائه دهد. ما در سال گذشته اعلام کردیم در صورتی که گروهی مایل به انجام فعالیت در حوزه اجرای زنده باشد ما بتوانیم بخشی از هزینه‌ها را در دفتر موسیقی پوشش دهیم و بنیاد رودکی بخش دیگری از هزینه‌های مربوط به سالن را پوشش دهد تا در این حوزه رغبت بیشتری برای گروه‌های موسیقی در جهت اجرای صحنه‌ای به وجود بیاید.

وی خاطر نشان کرد: قطعاً در اجراهای موسیقی پاپ که فضای گسترده‌تری دارد، ماجرا کمی متفاوت‌تر است و تهیه‌کنندگان و کنسرت‌گذارهای موسیقی پاپ از عدم حضور مردم در شرایط فعلی به شکل گسترده در سالن‌ها نگران هستند و ترجیح می‌دهند در حال حاضر که به لحاظ اقتصادی آورده‌ای ممکن است حاصل نشود، این عزیزان دلیلی برای بیماری نشوند و با تجمع گسترده به توسعه بیماری کمک نکنند. اما در رابطه با اجراهای کوچک‌تر که ما با تهیه کننده‌ای مواجه نیستیم و عمدتاً در مواجه با گروه قرار گرفته‌ایم همچنان این آمادگی در دفتر موسیقی و بنیاد رودکی وجود دارد که موانع موجود برداشته شده و حمایت‌های لازم در این زمینه صورت پذیرد. البته در سال گذشته حمایت از اجراهای آنلاین در دستور دفتر موسیقی، بنیاد رودکی و انجمن موسیقی قرار گرفت که در این چارچوب دو دوره کنسرت آنلاین موسیقی ردیف دستگاهی ایران و یک دوره کنسرت موسیقی نواحی برگزار شد. امسال هم تا قبل از فرا رسیدن ماه محرم در تلاش هستیم تا دست کم سه دوره اجرای آنلاین داشته باشیم.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد تاکید کرد: قطعاً اجراهای آنلاین موسیقی نباید مانع از برگزاری اجراهای صحنه‌ای حوزه موسیقی و حضور مردم و هنرمند در سالن شود. لذا علاوه بر اینکه ما از ستاد ملی مقابله با کرونا پیگیر هستیم برای اینکه آنچه ما گفتیم اجرا شود، اما همچنان تاکید می‌کنم به این برداشت که وقتی گفته می‌شود «فعالیت‌های هنری» در شهرهای زرد و آبی مجاز است، پس برابر همین مصوبه ستاد کرونا می‌توان برگزاری کنسرت‌ها را از سر گرفت. این در شرایطی است که فعالیت سینما و تئاتر آغاز شده و گرچه مردم هم استقبال فراوانی نکرده‌اند اما در این چارچوب اجراهای صحنه‌ای موسیقی هم در حوزه‌های موسیقی ایرانی، موسیقی نواحی و موسیقی کلاسیک در سالن‌های کوچک امکان برگزاری دارند.

ادامه توقف کنسرت‌ها شرایط موسیقی را بحرانی‌تر می‌کند

حمید رضا نوربخش مدیرعامل خانه موسیقی هم معتقد به آغاز از سرگیری فعالیت اجراهای زنده موسیقی در گونه‌های موسیقی ایرانی، موسیقی کلاسیک و موسیقی نواحی به شرط رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. چرا که به زعم او اکنون که عمده فعالیت‌های موسیقایی هنرمندان روی موضوع آموزش متمرکز شده و این فرآیند هم حتی در مقاطعی با شدت گرفتن بیماری کووید ۱۹ با اختلال مواجه می‌شود این نگرانی وجود دارد که استمرار تعطیلی اجراهای زنده موسیقی وضعیت بحرانی فعلی هنرمندان و فعالان این عرصه را بحرانی‌تر خواهد کرد.

مدیرعامل خانه موسیقی: اگر در زمینه برگزاری کنسرت‌ها اقدام عاجلی صورت نگیرد، بازهم شاهد اتفاقات بحرانی‌تری در ایام کرونایی پیرامون حوزه موسیقی خواهیم بوداین خواننده موسیقی ایرانی هم در گفتگو با خبرنگار مهر توضیح داد: اگرچه از بدنه مدیران ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش زیادی برای حل مشکلات هنرمندان موسیقی و حوزه‌های نظیر تئاتر و هنرهای تجسمی ندیدیم اما من شاهد این بوده‌ام که در دفتر موسیقی وزارت ارشاد کارها و فعالیت‌های مستمر و بیشتری برای امور معیشتی و اجرایی هنرمندان این حوزه انجام گرفته که امیدوارم به نتایج مطلوبی برسد. این در حالی است که ما در خانه موسیقی حسب وظیفه صنفی که داریم به صورت جداگانه با وزارت بهداشت مکاتباتی داشتیم که هرچه زودتر درباره نحوه فعالیت صنفی هنرمندان و فعالان حوزه موسیقی در ایام کرونایی به ویژه در وضعیت نارنجی، زرد و آبی تصمیمات لازم اتخاذ شود. حتی خود من در جلسه‌ای که با آقای نمکی داشتم به صورت مستقیم تاکید کردم که باید برای برون رفت از این بحران صنفی تصمیمات تازه‌ای اتخاذ شود. به هر حال اگر در زمینه برگزاری کنسرت‌ها اقدام عاجلی صورت نگیرد، بازهم شاهد اتفاقات بحرانی‌تری در ایام کرونایی پیرامون حوزه موسیقی خواهیم بود.

وی تاکید کرد: من بر این باورم جامعه نیازمند موسیقی است و این جریان هنری ناب در تمامی گونه‌هایش می‌تواند زمینه‌های موثر و نشاط‌آوری را برای تزریق امید به جامعه فراهم کند. از سوی دیگر بحث امرار معاش هنرمندان این عرصه نیز یکی دیگر از موضوعات مهم است که در فقدان نبود اجراهای زنده تبدیل به یکی از اصلی‌ترین دغدغه هنرمندان شده است.

باید به مردم حق داد که در این شرایط نگران باشند

نوربخش گفت: در این ایام کرونا یا به صورت هدف مند یا جسته و گریخته فعالیت‌هایی در حوزه برگزاری کنسرت‌های اینترنتی شد اما باید بپذیریم که این اجراها آنچنان که باید نمی‌توانند در ردیف اجراهای زنده حوزه موسیقی قرار بگیرند. پس باید در این شرایطی که فعلاً مدار فعالیت‌های فرهنگی هنری جامعه در ردیف مشاغل یک و دو قرار گرفته، موضوع قرار گرفتن موسیقی همانند تئاتر و سینما در این ردیف‌ها نیز تبدیل به یک دغدغه جدی شده و پس از آن اراده جدی برای برگزاری کنسرت‌ها با در نظر گرفتن پروتکل‌های بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. ما بر همین اساس چند ماه پیش نیز جلساتی را با مدیران سالن‌ها برای برگزاری کنسرت‌ها در شرایط کنونی برگزار کردیم و آنجا توافق شد تا هزینه‌ها کاهش پیدا کنند و سالن‌ها بتوانند بر اساس یک سوم ظرفیت پذیرای مخاطبان موسیقی باشند. در این راه نیز باید شرایطی ایجاد شود که تهیه کنندگان نیز انگیزه بیشتری برای برگزاری کنسرت داشته باشد.

نوربخش: حل شدن معضل کمبود مخاطب کنسرت‌های زنده در ایام کرونایی نیازمند گذر زمان در کنار حمایت‌های دولتی از هنرمندان است. وقتی این زمان در کنار الزاماتی چون واکسیناسیون منظم در مسیر منطقی حرکت کند قطعاً مردم هم رفته‌رفته خیالشان از بابت حضور در سالن‌های کنسرت نیز راحت تر می‌شودمدیرعامل خانه موسیقی اما به نکته مهم دیگری اشاره می‌کند و آن موضوع استقبال مردم پس از حل ماجرای برگزاری کنسرت‌ها در شرایط کرونایی است. فضایی که با توجه به استقبال کم مخاطبان از فیلم‌های سینمایی و برخی از تماشاخانه‌های تئاتر این گمان را ایجاد می‌کند که استقبال مردم از اجراهای زنده موسیقی نیز از کیفیت و کمیت خوبی برخوردار نباشد.

وی در رابطه با این موضوع نیز بیان کرد: قطعاً باید به مردم حق داد که در این شرایط نگران باشند. به هر حال آن‌ها در مواجهه با سینما، تئاتر و موسیقی طی روزهای کرونایی با یک تابوی فرهنگی مواجه هستند که ممکن است برایشان خطر آفرین باشد. و قطعاً هم باید این احتیاط را داشته باشند. اما بنده فکر می‌کنم حل شدن معضل کمبود مخاطب کنسرت‌های زنده در ایام کرونایی نیازمند گذر زمان در کنار حمایت‌های دولتی از هنرمندان است.

این خواننده به موضوع مهم واکسیناسیون اقشار مختلف جامعه برای بازگشت به شرایط عادی در ایام کرونایی اشاره کرد و گفت: وقتی این زمان در کنار الزاماتی چون واکسیناسیون منظم در مسیر منطقی حرکت کند قطعاً مردم هم رفته‌رفته خیالشان از بابت حضور در سالن‌های کنسرت نیز راحت تر می‌شود. فضایی که اکنون در برخی کشورهای اروپایی موجب ظهور و بروز تجربه‌هایی شده که می‌تواند رفته‌رفته مردم را به سمت سالن‌ها و تماشاخانه اجرای موسیقی و تئاتر بکشاند و آنها بتوانند با فراغ بال بیشتری از برنامه‌های فرهنگی هنری دیدن کنند. موضوعی که می‌بایست در این روزها به شدت روی آن متمرکز بود و برای آن طراحی مناسبی داشت.

این‌قدر اقتصادی نباشیم، تزریق امید به مردم واجب‌تر است

نوربخش در بخش دیگری از صحبت‌های خود به قیمت بلیت کنسرت‌ها به عنوان یکی از اصلی موانع حضور مردم در سالن‌های کنسرت چه در ایام قبل از کرونا و چه ایام کرونایی اشاره کرد و گفت: یکی از موارد مهمی که بنده و بسیاری از همکارانم در خانه موسیقی روی آن نظر داریم بحث قیمت بلیت کنسرت‌هاست که در ایام قبل از کرونا نیز بسیار زیاد بود و کنسرت‌های موسیقی را تبدیل به یک کالای فرهنگی لوکس کرده بود. در حالی که ما باید بپذیریم موسیقی و اجرای زنده متعلق به توده مردم است. پس چرا نباید یک کارگر زحمتکش، یک دانشجو و یک فرد از قشر متوسط و ضعیف جامعه به لحاظ درآمد نتواند حتی در سال به تماشای کنسرت بیاید؟ چرا ما کاری کردیم که رفتن به کنسرت فقط متعلق به قشر مرفه جامعه باشد. گواه این موضوع هم اتومبیل‌های داخل پارکینگ سالن‌های کنسرت است که به ما نشان می‌دهد در ترویج شنیدن اجرای موسیقی به توده مردم به دلیل قیمت بسیار بالای بلیت کنسرت‌ها موفق عمل نکردیم. شرایطی که به دلیل ورود برخی افراد ثروتمند به عرصه تهیه کنندگی موسیقی ماجرا را به سمتی برده که موسیقی دیگر به عنوان یک کالای فرهنگی محسوب نشده و صرفاً به عنوان یک کالای اقتصادی مورد توجه قرار گیرد. کما اینکه در همین ایام کرونایی انگیزه برخی از برنامه گذاران و تهیه کنندگان در عدم برگزاری کنسرت به واسطه عدم نفع اقتصادی بوده که مخاطب در آن جایی ندارد.

مدیرعامل خانه موسیقی: در همین ایام کرونایی انگیزه برخی از برنامه گذاران و تهیه کنندگان در عدم برگزاری کنسرت به واسطه عدم نفع اقتصادی بوده که مخاطب در آن جایی ندارداین خواننده و مدرس موسیقی ایرانی اظهار کرد: اکنون در شرایطی قرار داریم که باید نگاهمان تزریق امید به جامعه باشد. جامعه ایرانی در این روزها به دلیل قرار گرفتن در فضای کرونایی و خانه نشینی در افسردگی قرار دارد. افسردگی که خودِ هنرمندان نیز از این قاعده جدا نیستند. شرایطی که موجب شده بسیاری از هنرمندان چه در تهران و چه در شهرستان‌ها در بدترین وضعیت روحی و معیشتی قرار گیرند.

وی افزود: آیا ما می‌دانیم نزدیک به ۱۶ هزار نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم در ارتباط کامل با موسیقی هستند؟ اینها باید در این شرایط چه کنند؟ اکنون که اجراهای زنده موسیقی تعطیل شده‌اند آیا ما می‌دانیم این عزیزان با چه شرایطی مشغول به زندگی هستند؟ آیا فهمیده‌ایم حالا که بسیاری از کنسرت‌ها در تعطیلی محض هستند این هنرمندان چگونه زندگی خود را اداره می‌کنند؟ به هر حال این دیدگاه غلطی است که در موسیقی فقط همه چیز را با سلبریتی ها ارزیابی کنیم. چرا که غیر از این افراد شناخته شده هنرمندان شریفی در حوزه موسیقی حضور دارند که به شدت در انتظار آمدن روی صحنه و اجرای برنامه مقابل مخاطبان به شرط رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند. پس ما باید به این موضوع واقف باشیم که جامعه ایرانی اکنون بیشتر از هر زمان دیگری به موسیقی نیاز دارد و همه باید دست به دست هم دهیم تا جریان اجرای زنده موسیقی جان تازه‌ای بگیرد. در این راه استمرار و برنامه‌ریزی منظم برای تزریق واکسن و اعتماد ایجاد شده از این روند در کنار پیگیری جدی و اجرایی مدیران برای پشتیبانی و رفع موانع پیش روی هنرمندان موسیقی می‌تواند مقدمه خوبی برای شروع مجدد کنسرت‌های موسیقی در شرایط فعلی باشد. شرایطی که قطعاً در حوزه‌های آموزشی موسیقی نیز مورد توجه است.

آقایان تبعیض برای ما قابل قبول نیست

محسن رجب پور مدیرعامل مجمع صنفی ناشران موسیقی نیز درباره ارزیابی خود پیرامون برگزاری کنسرت آنلاین و اجراهای زنده در روزهای کرونایی خاطر نشان کرد: برگزاری کنسرت اینترنتی در روزهای ابتدایی کرونا می‌توانست به عنوان یک تسکین دهنده و مرهم کوچک هم برای اندک فعالیت و انگیزه هنرمندان و هم مخاطبان دو آتشه موسیقی و خوانندگان مطرح مورد توجه قرار گیرد. ولی آنچه که می‌تواند به عنوان نقطه مقابل این موارد مورد بررسی بیشتری قرار گیرد، بحث کنسرت‌های موسیقی است که واقعاً مانند سینما نیست.

مدیرعامل مجمع صنفی ناشران موسیقی: به اعتقاد من کنسرت آنلاین همانند گوش دادن یک موسیقی از روی سی‌دی است منتها با این تفاوت که آن موسیقی تصویر دارد. پس تفاوت جدی با خود آلبوم موسیقی ندارد و من فکر می‌کنم فقط یک مسکن زود گذر بوده که کاربرد جدی هم ندارداین تهیه کننده گفت: فرآیند برگزاری کنسرت یک فعالیت زنده و پویاست که پویایی خود را از تماشاگر مقابلش دریافت می‌کند. این در حالی است که آثار موسیقایی یک هنرمند یا گروه قبل از برگزاری کنسرت در قالب آلبوم، تک آهنگ یا نماهنگ پیش روی مخاطبان قرار گرفته است. پس مردمی که برای تماشای کنسرت مراجعه می‌کنند، آمده‌اند تا اثر از قبل تولید هنرمند مورد علاقه خودشان را در هم جواری با خواننده مورد نظر ببینند و بشنوند. اما به اعتقاد من کنسرت آنلاین همانند گوش دادن یک موسیقی از روی سی دی است منتها با این تفاوت که آن موسیقی تصویر دارد. پس تفاوت جدی با خود آلبوم موسیقی ندارد و من فکر می‌کنم فقط یک مسکن زود گذر بوده که کاربرد جدی هم ندارد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا تهیه کنندگان موسیقی در روند فعلی توقف برگزاری کنسرت‌ها مقصرند یا خیر توضیح داد: اتفاقاً تهیه‌کنندگان در این حوزه خیلی نقش مهمی را بازی نمی‌کنند. این تهیه‌کنندگان هستند که در این روزهای کرونایی اغلب با هنرمندان تحت قراردادشان نهایت همکاری را دارند و بسیاری از هزینه‌های موجود را هم تقبل می‌کنند. آنها کمک می‌کنند که این چرخه ایستاده رو به تباهی نرود.

رجب پور خاطر نشان کرد: البته توقع ما این است که اگر قرار بر ماندگاری کروناست، اگر قرار است به واسطه کرونا هیچ فعالیت فرهنگی هنری اجرا نشود، ما هم با مردم همسو هستیم چون به هیچ وجه نمی‌خواهیم در این چارچوب سلامت فردی تحت تاثیر قرار گیرد. ولی این تبعیضی که هم اکنون بین تماشاگر سینما و تئاتر با تماشاگر موسیقی وجود دارد برای ما قابل قبول نیست. از نظر ما هر تجمعی در هر فضایی به نسبت ظرفیت هر سالن می‌تواند دربرگیرنده آسیب‌هایی باشد. بنابراین اگر قرار است این دو صنف با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله گذاری به فعالیت ادامه دهند پس موسیقی هم می‌تواند هم سوی با این اصناف کنسرت برگزار کند.

رجب پور معتقد است: مواضعی که به آن اشاره کردم اصلاً به وزارت ارشاد ارتباط پیدا نمی‌کند. آنچه در این میان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد سیاست‌های دولت و ستاد ملی مقابله کرونا در مواجهه با موسیقی است که به نظر می‌آید سیاست‌های تبعیض آمیزی را در هم جواری با سینما و تئاتر اتخاذ کرده است. کما اینکه این را هم می‌دانیم که وزارت ارشاد در هم سویی با تهیه کنندگان و فعالان حوزه موسیقی فعالیت‌هایی را انجام داده است اما واقعاً متاسفم که مسئولان وزارت بهداشت و ستاد کرونا در این مورد رفتار تبعیض آمیزی با موسیقی دارند.

به هر ترتیب و با در نظر گرفتن آنچه برخی از نمایندگان و مدیران حوزه موسیقی روی آن تاکید داشتند، ضروری است تا ستاد ملی مقابله با کرونا اولاً هرچه زودتر نسبت به قرار گرفتن مشاغل مرتبط با موسیقی در ردیف ۱ و ۲ مشاغل طی روزهای کرونایی مواضع روشن‌تری را از خود اعلام کرده و بعد از آن نیز نهادهایی چون وزارت ارشاد و دیگر مجموعه‌های مرتبط فضایی را فراهم کنند تا با مراعات تمام و کمال پروتکل‌های بهداشتی شرایط مناسبی را برای حضور مردم در سالن‌های کنسرت فراهم آورند. شرایطی که اگرچه در روزهای سیاسیِ منتهی به انتخابات ریاست جمهوری بخش اعظمی از فعالیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما برای آنهایی که در این روزهای سیاسی مایل به استفاده از برنامه‌های فرهنگی هنری هستند می‌تواند شرایط جدیدی را فراهم سازد.