مرور سخنان و توصیههای معصومین علیهمالسلام دربارۀ برکات و فضائل ماه مبارک رمضان، حس محضریت انسان مؤمن را در این ایام نورانی بیشتر میکند، چرا که تذکر سبب بیداری دل انسان و رهایی وی از غفلتها میشود؛ همچنان که خداوند فرمود «وَ ذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنین»؛ یعنی یادآوری و تذکر بده، چرا که برای مؤمنان مایۀ منفعت است. (ذاریات55)در این راستا به چند توصیۀ رسول الله صلی الله علیه و آله دربارۀ مراقبتهای ماه مبارک رمضان اشاره میشود؛ حضرت ضمن خطبهای بیان داشت:
«… أَیُّهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْکُمْ فِی هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ کَانَ لَهُ جَوَازاً عَلَی الصِّرَاطِ یَوْمَ تَزِلُّ فِیهِ الْأَقْدَامُ وَ مَنْ خَفَّفَ فِی هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَکَتْ یَمِینُهُ خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ کَفَّ فِیهِ شَرَّهُ کَفَّ اللَّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ أَکْرَمَ فِیهِ یَتِیماً أَکْرَمَهُ اللَّهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ.»
ای مردم:
* هرکه اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، از صراط، آسان بگذرد، آن روز که قدمها، بر آن بلغزد.
* هرکه در این ماه کارهای غلامان و مستخدمان (زیردستان) خود را سبک کند، خدا در قیامت حساب او را آسان کند.
* هرکه در این ماه از آزار رساندن به مردم خودداری کند، حق تعالی، روز قیامت، خشم خود را از او بازدارد.
* هرکه در این ماه یتیم بی پدری را گرامی دارد، خدا او را در قیامت عزیز کند.
«وَ مَنْ وَصَلَ فِیهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللَّهُ بِرَحْمَتِهِ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِیهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اللَّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ یَوْمَ یَلْقَاهُ وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِیهِ بِصَلَاةٍ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ مَنْ أَدَّی فِیهِ فَرْضاً کَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّی سَبْعِینَ فَرِیضَةً فِیمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ.»
* هرکه در این ماه صله رحم کند و با خویشان بپیوندد، خدا او را در قیامت به رحمت خود واصل کند.
* و هرکه در این ماه رابطهاش را با خویشان خود قطع کند، خداوند در قیامت رحمت خود را از او دریغ کند.
* هرکه در این ماه نماز مستحبی بهپا دارد، خداوند او را از آتش جهنم برهاند و کسی که نماز واجبی بهجا آورد، خداوند ثواب 70 نماز واجب در ماههای دیگر را به او عطا کند.
ذکر این نکته ضروری است که این توصیههای پیامبر صلی الله علیه و آله بیشتر ناظر بر رفتار و اخلاق انسان است؛ علتش آن است که عمده ما انسانها از جنبۀ صفات و رفتار با چالشها و تلاطمهایی مواجهیم و گاهی خود را در بند رفتارهای منفی خود احساس میکنیم و مدام به دنبال اصلاح و ارتقای صفات هستیم؛ با این حال مشاهده میکنیم اصلاح رفتار کار بسیار دشواری است؛ اما خداوند فضای ماه مبارک رمضان و نور این ایام را بهترین فرصت برای ترمیم و اصلاح ابعاد وجودی انسان قرار داده است.